Ανδρομέδα

I

Μυθολογικό πρόσωπο. Κόρη του βασιλιά των Κηφήνων (ή Αιθιόπων) Κηφέα και της Κασσιόπης. Σύμφωνα με χρησμό του μαντείου του Άμμωνα, την εγκατέλειψαν σε έναν βράχο της ακτής, για να την καταβροχθίσει θαλάσσιο τέρας που είχε στείλει ο Ποσειδώνας ο οποίος είχε οργιστεί εναντίον της μητέρας της, Κασσιόπης, επειδή με την αλαζονεία της τον είχε προσβάλει (είχε καυχηθεί πως ήταν ωραιότερη από τις Νηρηίδες). Εκεί την είδε o Περσεύς, o οποίος την ερωτεύτηκε, σκότωσε το τέρας, την παντρεύτηκε και απέκτησαν πέντε ή έξι παιδιά. O μύθος της Α. ενέπνευσε τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη σε τραγωδίες τους που δεν σώθηκαν. Την απεικόνισαν επίσης σε παραστάσεις αγγείων και σε τοιχογραφίες της Πομπηίας. Από τους νεότερους, ενέπνευσε τον Ρούμπενς, τον Κόιπελ και τον γλύπτη Πιζέ.

II

(Αστρον.). Αστερισμός, που η σημασία του οφείλεται προπάντων στο γεγονός ότι στην περιοχή των αστέρων του βρίσκεται το νεφέλωμα της Α. Έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. υπήρχε αμφιβολία αν το νεφέλωμα της Α. έπρεπε να θεωρείται ένα γιγάντιο αστρικό σύνολο, που βρίσκεται πολύ μακριά από τον δικό μας Γαλαξία και έχει περίπου την ίδια σύσταση, ή ένα σύνολο από αέρια και φωτεινό κονιορτό. Με τη χρήση όμως ισχυρών οργάνων αναγνωρίστηκε ως ορθή η πρώτη εκδοχή. H σημαντική γειτνίαση της Α. με τη Γη επέτρεψε τη μελέτη και την παρατήρηση με τρόπο που να εξακριβωθεί η υφή της, η οποία σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι ίδια με την υφή του δικού μας Γαλαξία.

ανδρομεδίδες.Διάττοντες αστέρες, που φαίνεται να προέρχονται από τον αστερισμό της Α. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα περιοδικό σμήνος σωματιδίων, που συναντά τη Γη προς το τέλος Νοεμβρίου. Ο Ιταλός αστρονόμος Σκιαπαρέλι υποστήριξε ότι προέρχονται από την αποσύνθεση του κομήτη του Μπιέλα, που η τροχιά του συναντά την τροχιά της Γης ακριβώς στην περιοχή όπου η Γη βρίσκεται στα τέλη του Νοεμβρίου. Ο αριθμός των διαττόντων α. μερικές χρονιές είναι τεράστιος· π.χ., το 1872, κατά το χρονικό διάστημα της πτώσης τους από τη 19η έως την 24η ώρα της 27ης Νοεμβρίου, μετρήθηκαν γύρω στους 160.000 διάττοντες αστέρες.

Το νεφέλωμα της Ανδρομέδας, που μοιάζει πολύ με τον Γαλαξία, βρίσκεται στον ομώνυμο αστερισμό και διακρίνεται με γυμνό μάτι (φωτ. Igda).